وبلاگ

امروزه پس از گذشت قرنها، همچنان از پوست حیوانات استفاده های مختلفی به خصوص در صنعت پوشاک ، می شود به طوری که صنعت چرم و چرم سازی و صنایع وابسته به آن یک صنعت بزرگ محسوب می شود.

هر چند طی سالیان متمادی، تکنولوژیهای بسیاری در رابطه با این صنعت به وجود امده اند اما همچنان نحوه اماده سازی پوست، تغییر زیادی نکرده است. به فرایند تهیه چرم از پوست حیوانات، اصطلاحا دباغی کردن گفته می شود. البته دباغی کردن در واقع تولید چرم از پوست گاو و الاغ و اسب  است و مراحل تولید چرم از پوست گوسفند و بز، دباغی زاغی گفته می شود که در آن از زاج سفید استفاده می شود.

به صورت خلاصه مراحلی که پوست برای تبدیل شدن به چرم و کفش طی می کند به این صورت است:

حذف ضایعات پوست:

پوست را ابتدا به صورت کامل خشک می کنند و پس از آن اضافات آن مانند چربی ها و پشم را از آن جدا می کنند. در نهایت برای شروع کار دباغی بر روی چرم، آن را به مدت سه تا شش رو در آب نگه داری می کنند تا تمام بافتهای آن خیس شوند.

خشک کردن پوست:

پوستی که کاملا خیس شده را با استفاده از نمک (نمک خشت یا آب نمک) و نور خورشید، کاملا خشک می کنند.

لش زدائی:

پوست خشک شده همچنان ممکن است دارای ضایعاتی مانند چربی یا گوشت باشد که قبل از تهیه چرم، باید از پوست جدا شوند. دستگاهی که برای حذف این ضایعات از پوست مورد استفاده قرار می گیرد، دستگاه لش زدایی نامید می شود و ضایعات اضافی را از چرم خام جدا می کند.

حذف موها:

در مرحله لش زدایی، چربی و گوشت های احتمالی چسبیده به چرم حذف می شوند و در این مرحله با استفاده از محلول های شیمیایی، موها و پرزهای سطح چرمی را حذف می کنند.

برای ین کار ابتدا پوست را در محلول آهک قرار می دهند تا فرایند جداسازی پشم و مو از چرم، آسانتر شود. پس از آن، با استفاده از مواد شیمیایی دیگری مانند نمکهای امونیوم و بی سولفات سدیم، آهک استفاده شده پاک می شود. این مرحله باید به دقت انجام شود زیرا باقی ماندن حتی مقدار کمی آهک بر روی چرم، ممکن است باعث ایجاد ترک بر روی چرم شود.

این مرحله معمولا با خواباندن چرم در وان های آب و نمک آمونیوم انجام می شود تا هم فرایند آهک گیری تکمیل شود و هم آنزیم های محلول باعث لطیف و نرم تر شدن چرم شود.

دباغی کردن:

در طی این مرحله، پوست در محلول اسیدی حاوی نمک قرارداده می شود. نمک موجود در محلول اسیدی باعث می شود تا از تورج چرم جلوگیری شده و پوست، حالت صاف و دباغی شده به خود بگیرد.

برش چرم:

برش چرم مرحله ای است که چرم تا حد بسیار زیادی آماده شده است ولی هنوز ممکن است در برخی قسمت ها آسیب دیده باشد یا ناهمواری هایی داشته باشد.

مراحل سمباده و پرداخت چرم در این مرحله انجام می شوند و در نهایت چرمی یکنواخت به دست می آید.

آخرین مرحله ساخت چرم = رنگ آمیزی چرم

مواد رنگی که از آنها برای رنگ آمیزی چرمها استفاده می‌شود، دو دسته‌اند:

• مواد رنگی معدنی غیر محلول در آب مانند اکسید روی ، کرومات سرب و غیره که قدرت پوشش زیادی دارند.
• مواد رنگی آلی محلول در آب مانند رنگهای آنیلی ; آنیونی و مواد رنگی نیتروژن دار ; دی‌فنیل آهن و غیره.

این رنگها را بر اساس نفوذ در الیاف چرم به سه دسته کاتیونی ، آنیونی و مواد رنگی غیر قابل حل در آب تقسیم می‌کنند;

برای جلوگیری از سفت و سخت شدن چرم پس از رنگ آمیزی، باید به آن روغن زد تا بدین طریق خواص مطلوب زیر در آن ایجاد شود:

• نرم و قابل انعطاف شدن
• کاهش دادن میزان نفوذ گرما
• مقاوم شدن در برابر آب
• ایجاد قدرت کششی و افزایش طول.