وبلاگ

کفش یکی از نیازهای اولیه جامعه و دربرگیرنده کلیه افراد، فارغ از هرگونه تقسیم‌بندی اجتماعی، طبقاتی، شهری، روستایی و…. محسوب می‌شود. مجموعه صنعت کفش نیز با گستره وسیعی مشتمل بر طراحی تولید، توزیع و فروش یکی از بخش‌های بزرگ اقتصادی کشور به حساب می‌آید. در چند دهه اخیر، به تدریج، شرایط اجتماعی تغییرات اساسی کرده است که در این بین مواردی از قبیل افزایش درآمد و بهبود سطح آسایش، کاهش متوسط سنی جامعه، افزایش سطح تحصیلات، افزایش تبادلات کالا و سهولت دسترسی به کالاهای خارجی در سطوح مختلف، تنوع سلایق و توجه بیشتر به آراستگی از اهمیت بیشتری برخوردارند.

در این شرایط ضرورت پاسخگویی به نیازهای متنوع جامعه، چه از نظر کیفی و چه از نظر ظاهری، بیش از پیش خود را می‌نمایاند. همچنین با تغییر جهت‌گیری مصرف، بخش قابل توجهی از کفش مصرفی به کفش موسوم به اسپرت اختصاص می‌یابد. استفاده از این نوع کفش از نظر تنوع و تعداد استفاده‌کنندگان روند رو به افزایشی داشته است.

وضعیت خطیر صنعت کفش به لحاظ استعداد و امکانات از یک سو و معضلات آن از سوی دیگر (ضعف طراحی در محصولات، نبود سیستم کنترل کیفیت، نازل بودن سطح تحصیلات افراد شاغل در صنعت کفش و کمبود نیروی متخصص، عدم توجه به تربیت نیروی متخصص آموزش‌دیده به دلیل بافت سنتی، نازل بودن سطح بهره‌وری عوامل تولید، نبود سیستم هزینه‌یابی محصول، مشکلات مربوط به امور بازرگانی و بازاریابی) نظر کارشناسان و مدیران مرتبط در این بخش را به خود جلب نمود.

از سویی دیگر براساس پژوهش وزارت صنایع، وضعیت سابقه تحصیلی نیروی انسانی شاغل در واحدهای صنعتی تولید کفش تحت پوشش وزارت صنایع حاکی از آن بوده است که ۵/۱‌درصد شاغلین دارای تحصیلات عالی، ۳۱‌درصد در سطح دیپلم، ۶۵‌درصد زیردیپلم و ۵/۲‌درصد در حد خواندن و نوشتنند و از سویی دیگر سابقه اشتغال افراد بالای ۱۵ سال حدود ۵۵‌درصد، ۱۰تا ۱۵ سال حدود ۳۳‌درصد، کمتر از ۱۰ سال حدود ۱۲‌درصد سابقه کار در این صنعت را دارا هستند. در همان تحقیق وزارت صنایع که حاصل ۳ دهه تجربه مستمر در صنعت کفش و چرم است، اعلام شده که از دید کارشناسان «یونیدو» و برخی صاحبنظران داخلی، صنعت کفش کشور از کمبود نیروی متخصص و نازل بودن سطح تحصیلات و توجه نکردن به تربیت نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده رنج می‌برد.

جمع‌بندی آمارهای فوق و نتایج تحقیقات انجام گرفته توسط کارشناسان زبده وزارت صنایع حاکی از فقدان جذب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در صنعت کفش کشور بوده است.

در این بین سابقه کار کمتر از ۱۰ سال از یک سو و حضور ۵/۱ درصدی شاغلین دارای تحصیلات دانشگاهی در صنعت کفش از سوی دیگر این نکته مهم را مطرح کرد که صنعت کفش با خطر استهلاک نیروی انسانی شاغل در داخل مورد تهدید قرارگرفته و این درحالی است که ضعف طراحی محصولات با وجود سلیقه‌های در حال تغییر جوانان ۱۵تا ۳۰ سال را که امروز حدود ۳۳درصد بازار کفش داخل را تشکیل می‌دهند و مورد هدف بازارهای کفش وارداتی از انواع آن قرار گرفته‌اند را چگونه مدیریت کند؟

مهم‌ترین رویکرد در مواجهه با این مشکلات بخش بهبود و ارتقای نیروی انسانی بوده است. برای این منظور تربیت نیروی انسانی در حوزه‌های تولید، طراحی محصول، طراحی و ساخت قالب، بازرگانی و فروش در اولویت قرارگرفت.

کارشناسان و دست‌اندرکاران جامعه مدیران و متخصصین صنعت کفش ایران به دنبال راه‌حلی برای آشتی این صنعت با آموزش عالی بوده‌اند؛ تا به هر دلیلی که جوانان دانشگاهی فارغ‌التحصیل نسل سومی‌جذب این رشته نمی‌شوند یا صنعت آنها را جذب نمی‌کند، لااقل جوانان شاغل در صنعت کفش را دانشگاهی کنند.

این موضوع انگیزه‌ای شد که با تلاش‌های بسیار و دست‌اندرکاران جامعه مدیران و متخصصین صنعت کفش ایران و شورای برنامه‌ریزی درسی دانشگاه جامع علمی‌-کاربردی، مدیریت وقت گروه صنعتی ملی و کارشناسان برجسته این صنعت و همکاری جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی شریف نسبت به تدوین دوره درس این رشته اقداماتی انجام گردید و در نهایت با امضای توافق نامه بین جامعه صنعت کفش ایران و دانشگاه صنایع و معادن ایجاد رشته کاردانی ناپیوسته طراحی و تولید کفش طراحی، تصویب و به مرحله اجرا درآمد. به طوری که در سال تحصیلی ۸۸ برای اولین بار طی مراحل گوناگون ۲۶ دانشجو توانستند در این رشته در دانشگاه صنایع و معادن شروع به تحصیل کنند.

با آموزش‌های لازم در این دوره، می‌توان به تولید با کیفیت بالا، قیمت تمام شده پایین، کارآیی بالا و محصول قابل رقابت دست یافت. در این صورت به تدریج واردات خارجی کاهش خواهد یافت و رویکرد آموزش کاربردی، گام مهم دیگری است که اگر به آن توجه مطلوب نشود، تلاش‌های دست‌اندرکارانی که با خون دل این رشته را در دانشگاه تصویب و اجرا نموده‌اند، بی‌نتیجه می‌گذارد.

به طوری که ماحصل آموزش تنها مدرکی به عنوان فارغ‌التحصیلی در این رشته و فقدان داشتن مهارت‌های لازم نباشد، چون این صنعت پشت میزی نمی‌خواهد. به آموزش کاربردی نیازمند است و تنها نیروی انسانی متخصص و توانا می‌تواند منشاء این تحول شود. با اطلاعات به دست آمده جای بسی خوشحالی است که تعداد بسیاری از این دانشجویان از شاغلین در این صنعت‌اند که همراه با کار، درس می‌خوانند و این فرصت مغتنمی‌است که پس از فارغ‌التحصیلی با انگیزه و توشه‌ای غنی به کار تخصصی خود بپردازند تا بدین نحو فاصله ایجاد شده صنعت با دانشگاه کوتاه شود.

منبع