یکی از سوالاتی که گهگاه ذهن مراجعه کننده ها به شعب کفش سی سی یا بازدیدکننده‌های فروشگاه اینترنتی کفش سی سی را به خود مشغول می کند تفاوت کفش های چرم دست دوز با با سایر انواع کفش است. ولی چرا معتقدیم کفش دستدوز چرم بیش از آنکه یک پاپوش باشد، یک اثر هنری است.
شاید مدل های مختلف کفش در سایت سی سی موجود باشد که عنوان اثر هنری در قسمتی از توضیحات آنها قابل مشاهده باشد. اما چرا و چگونه یک کفش می تواند یک اثر هنری به حساب بیاید.
یک اثر هنری بیش از آنکه از نظر مادی با ارزش تلقی شود، از نظر غیر مادی و معنوی ارزشمند محسوب می شود. معمولا اثر هنری از نظر تعداد، لااقل در جزییات، محدود هست و ممکن است تعداد آن خیلی کم و یا شاید منحصر به فرد باشد. یک اثر هنری معمولا در اثر گذشت زمان نه تنها ارزش خود را از دست نمی دهد بلکه برعکس معمولا بر ارزش مادی و معنوی آن افزوده می شود. و درنهایت ایجاد یک اثر هنری معمولا توسط افراد خاص با توانایی ها و مهارت های خاص انجام می شود.
یک کفش واقعا کدام یک از این موارد را می تواند داشته باشد؟ آیا کفشی با این خصوصیات لااقل در کشورمان داریم؟
جواب مهندس آرش خادم، مدیریت صنایع سی سی به این سوال دو جمله است: کفش دستدوز یک هنر ملی است که همچنان با بی مهری دست اندرکاران فرهنگی و تجاری مواجه است.
مهندس خادم در ادامه به دو نمونه از کفش هایی که توسط صنایع چرم سی سی تهیه شده اند و بنا به گفته ایشان نمی توان هیچ قیمتی برای آنها تعیین کرد، اشاره کردند.
کفشی یادگار پدر:
یک اثر هنری در اثر گذشت زمان خراب نمی شود و ارزش مادی و معنوی آن نه تنها کمتر نمی شود بلکه بیش از پیش ارزشمندتر می شود. تصویر بالا مربوط به یک مدل جدید کفش چرم دست دوز تبریز نیست، شاید باور آن کمی سخت باشد اما این تصویر مربوط به کفشی است که در سال ۱۳۶۰ توسط حاج محمد خادم برای مراسم دامادی یکی از مشتریان سی سی دوخت شده است و بعد از نزدیک به چهل سال، برای تعمیر و رفع ایرادات جزیی مجددا به سی سی ارسال شده تا اینبار به عنوان هدیه ازدواج به پسر همان مشتری قدیمی داده شود.
این کفش دامادی که طرح و مدل آن دقیقا برگی از مدلهای مرسوم در سال های دهه های پنجاه و شصت ایران است، طبیعتا به عنوان یک کفش مجلسی مورد استفاده قرار گرفته و به خوبی نگه داری شده است.
طرح آن با همان طرح هشت ترگ محبوب امروزی است که دارای سوراخکاریهای ریز و زیبا بر روی پنجه و دور تا دور رویه است و ترکیبی عالی از چرم مات و چرم جیر را نمایش می دهد. دوخت دور تا دور رانت بخیه آن بعد از این سالها هیچ گونه شکاف و درزی پیدا نکرده است اما نکته ای که جالب به نظر می رسد عدم تغییر حالت کفش در قسمت پنجه و روی کفش هست که نشان از نگه داری و استفاده بسیار مناسب صاحب ان دارد.
بنا به گفته مهندس آرش خادم، در حال حاضر فقط تعداد انگشت شماری از استادکاران سی سی قادر به دوخت چنین کفشی هستند و البته به دلیل منسوخ شدن این مدل و نبود قالب اصلی برای این مدل، امکان دوخت این کفش وجود ندارد و شاید بتوان گفت این مدل نشان دهنده خواست و سلیقه ۴۰ سال پیش مردم برای کفش مجلسی و دامادی بوده و حفظ و نگه داری درست از آن یک وظیفه اخلاقی و اجتماعی است.
کفش تمام چرم دست دوز حاج محمد خادم:
کفش دیگری که مهندس خادم برای نشان دادن ظرافت و ارزش کفش دست دوز چرم تبریز معرفی کردند کفش تمام دست دوزی است که در سال ۱۳۹۸ توسط خود حاج محمد خادم دوخته شده و در حال حاضر یک لنگه از ان در موزه کفش تبریز و لنگه دیگر آن در شعبه شریعتی تبریز نگهداری می شود.
چرم استفاده شده برای قسمت رویه این مدل، از چرم طبیعی مار پیتون است. همچنین مانند تمام مدلهای کفش مردانه مجلسی سی سی، برای قسمت آستر داخلی آن از چرم طبیعی بزی استفاده شده است.
زیره این کفش مردانه مجلسی از دو لایه چرم گاومیش تشکیل شده است که با سه ردیف دوخت رانت بخیه (کف بخیه، دوخت سنتی تبریز) به قسمت رویه دوخته شده است. نا گفته نماند دوخت رانت بخیه به دلیل ظرافت و زمان مورد نیاز، فقط در مورد کفش های مجلسی مردانه خاص و تمام چرم مورد استفاده قرار می گیرد و در هر ردیف دوخت تا ۱۰۰۰ بخیه زده می شود در حالی که برای این کفش برای هر لنگه ۳ ردیف موازی دوخت رانت بخیه انجام شده است.
به گفته مهندس آرش خادم، این کفش، صرفا با هدف نمایش زیبایی و ظراقت و ارزش کفش دست دوز تمام چرم تبریز تهیه شده است و عملا قابل قیمت گذاری نیست. همچنین مهندس خادم اضافه کردند در حال حاضر دوخت مجدد این مدل حتی در کارگاههای صنایع چرم سی سی امکان پذیر نیست و شاید این مدل تنها و آخرین جفت کفش های ایرانی در این سبک باشد.
شاید برای شما جالب باشد: کفش یادگار گذشته
